Veel criminaliteit komt voort uit een diep geloof in God, de Staat of de opperbevelhebber. Het kwaad dat zo moeilijk in mijzelf is aan te pakken moet dan maar uitgeroeid worden in de omgeving. God is goed en alles wat ik uit zijn naam doe moet dus ook goed zijn.
Jung heeft het over rationalisme ten koste van het numineuze. ‘Het numineuze is het irrationele in het heilige ofwel het mysterieus Goddelijke, dat fascineert en doet beven' (van Dale).
Godsdiensten zelf hebben een bijna materialistisch Godsbeeld uit de hoge mijter getoverd en hebben daarmee het numineuze naar de achtergrond verdrongen. Mystieke beleving werd niet aangemoedigd. Dat is ook logisch; godsdiensten zijn collectieve structuren, terwijl openbaring een strikt individuele ervaring is. Door de vervanging van symbool met het woord hebben de priesters zich machten toegeëigend die hen niet toekwam.
Een beeld dat is afgeleid van de dubbelganger is zonder twijfel ‘de schaduw'.
Licht werpt zijn schaduw. Het zijn de grote verlichtende ideologieën die de zwartste schaduwen hebben geworpen over mens en natuur. Godsdiensten en ideologieën hebben met elkaar gemeen dat ze alleen maar antwoorden hebben. Er hoeft nooit meer een vraag gesteld worden.
God, Marx of de neoliberale doctrine, daar kun je als gewoon mens nooit tegen op.
Het vraagstuk waarom Rome de Tarot in de ban deed lijkt hiermee opgelost; het duiden van een orakel begint meestal met het stellen van een vraag.
Vraagtekens horen bij het labyrint, bij de chaos. We leven in een complex bewustzijn, en zonder inzicht in- en zonder een goede relatie met de oorspronkelijke chaos is het nog maar de vraag of we onze problemen kunnen oplossen.
Voor meer informatie over de schaduw verwijs ik naar de psychologie. Voor geïnteresseerden in de dubbelganger kan ook een gang naar de faculteit ‘mythe en mystiek' de moeite waard zijn.
Deze onderwerpen zijn zo fundamenteel voor het begrijpen van bijna alle ellende die we elkaar en onszelf aandoen dat ze wat mij betreft niet genoeg bestudeerd kunnen worden. Vrijheid, een interessante interpretatie van chaos, is alleen maar positief in conjunctie met verantwoordelijkheid; vandaar die merkwaardige angst voor de vrijheid. Merkwaardig want, wie wil er nu niet vrij zijn van zorgen?
Alles wat we zien, horen of ruiken is tenminste voor een groot deel een schepping van ons bewustzijn, en alle waarnemingen kunnen worden beschouwd als boodschappen van hetgeen niet- of nog niet ten volle bewust is gemaakt. Bevalt de boodschap dan bevind ik me op een weg die niet in tegenspraak is met de eigen innerlijke orde. Word ik er flauw van dan zit ik verkeerd en kan ik maar beter opstappen en iets anders proberen.
Er bestaat een op occulte ideeën gebaseerde romancultuur waarin het negatieve deel van de dubbelganger, ofwel de schaduw, wordt voorgesteld als de projectie van een sinistere tegenstander die ons dwingt ons te blijven verdedigen, c.q. aan te vallen en ons daarmee de toegang tot het geluk van een verruimd bewustzijn ontzegt. De grap is dat, waar het grotere bewustzijn met eeuwig leven, de dood en met wedergeboorte geassocieerd kan worden, de tegenstander ook een energiebron is die ons in leven en bij de les houdt.
Dat het uitvinden of aanpassen van terminologieën realiteiten schept is waar voor het individu en het collectief. Helderzienden doen waarnemingen van de dubbelganger, en ik verdenk Goethe niet van leugens als hij beschrijft hoe hij zichzelf aan zijn schrijftafel zag zitten. De vraag is nooit of iets bestaat of niet, maar waarom iets zich aan ons bewustzijn opdringt en wat voor betekenis er aan gehecht kan worden. Esoterie heeft in navolging van exacte wetenschap veel te veel aangenomen als zelfstandige feitelijkheden en voerde daarmee een geestelijk materialisme in dat niet minder misleidend is dan het materialisme dat ons tot zulke hebbers heeft gemaakt.
Fantasie is mijn voedsel, alles is fantasie, het aardse en het hemelse. De eenzaamheid waar deze gedachte mij in plaatst vormt wellicht de basis voor het volgende hoofdstuk dat over de Kluizenaar gaat.
Acht is een voortdurend zoeken naar balans en dus ligt er in Acht een voortdurende aansporing de balans op te maken. Fantasie of intuïtiviteit moet in evenwicht gebracht worden met de rede. Intuïtie betekent: ‘ín de dingen kijken'. Inhoud onthult de vorm, zoals vorm de inhoud definieert. Van die omstandigheid maak ik gebruik bij mijn pogingen dit relaas over getallen tot een aanvaardbaar einde te brengen.
Fantasie heeft met fantomen te maken. Het dieper kijken laat zien welke fantomen aan onze scheppingen ten grondslag liggen. Het is de rede die een onderscheid moet maken. Er zijn geen grenzen aan de kwaadaardigheid dan wel goedaardigheid van mijn fantasieën, net zo min als dat er duidelijke grenzen zijn tussen intuïtie, fantasie en werkelijkheid. Innerlijke verdeeldheid maakt dat het mij aan concentratie ontbreekt om het optimaal goede, dan wel het optimale boze naar buiten te brengen.
Het is Thoth die ons beschermt tegen de excessen van een bewustzijn waarin rede en fantasie geen eenheid vormen. Thoth die veel overeenkomsten vertoont met Hermes (en ook met de bijbelse God) is de God van het magische (scheppende) woord en van alle geschreven teksten. Hij bewaakt ook de ingangen naar de Maan, de spiegel van de innerlijke inhouden.
De voorstellingen die ik maak en vervolgens uitspreek zijn energieën, net zo onverzettelijk als de muur waar ik liever niet mee in botsing kom. Thoth, bijgestaan door Maat, kan het mooier, houdt de maat in de gaten en zorgt er voor dat scheppingskracht en het bewustzijn dat ik van mijzelf heb (de ziel) in balans blijven.
Waarneming of ervaring; onze constitutie wil dat we het allemaal ondergaan ‘ín contrast met', ‘in relatie tot' ofwel in die merkwaardige weegschaal die dualiteit heet.
Voor veel studenten is de wens om naar de universiteit te gaan de wens om onder moeders rokken vandaan te komen en alles te kunnen doen waar mammie nee tegen zei.
Voor de officier van justitie kan de baan een wraakreactie zijn op de onderdrukking van een autoritaire vader. Beperken we ons tot de buitenkant dan is de misdadiger fout en de rechter goed. Bekijken we de binnenkant dan blijken rechter en boef uit het zelfde hout gesneden. De spiegel waar de rechter in kan kijken toont hem verdrongen boosheid en een onverwerkte jeugd. Een student kan in de verveling die hij ten aanzien van zijn studie ervaart de impuls vinden voor de lage energie die er al was voor zijn vlucht, en die de moeder deed kiezen voor een bezorgde, misschien wel overbezorgde, rol.
Lage energie, gebrek aan motivatie, depressie, identiteitsproblemen en een latent doodsverlangen zijn de achterkant van heel veel wegloopgedrag, en in studentenkringen ligt het zelfdodingcijfer traditioneel hoog. Leren, net als groeien, gaat nu eenmaal van au!
Hoe moeilijk is het om mijn persoonlijk bewustzijn of mijn tegenwoordigheid van geest vast te houden, laat staan uit te breiden?
8 laat de wentelende wielen van het lopende bandsysteem zien. Als niemand dit soort mensonterende systemen had geaccepteerd zou deze vorm van slavernij nooit zijn ingevoerd, hetgeen heel wat zelfbeschadiging had kunnen voorkomen.
Dat de lopende band wel bestaat verwijst naar mentale processen waar weinig originaliteit en variatie aan te ontdekken valt.
Het is de objectiviteit van de Magiër en de intuïtiviteit van de Hogepriesteres die ons tonen wat het is waar we van af willen en waar wij naar toe willen.
Gezien de omvang van de taboes waarop onze beschaving is gebouwd mogen we in 9 een stevige reactie verwachten. Ik put troost uit de wetenschap dat de duisternis van de schaduwen die wij werpen evenredig is aan wat wij ons aan verlichting kunnen voorstellen.
Gebrek aan kennis heeft mij er van weerhouden om de vergelijking tussen holisme enerzijds en kwantum mechanica en chaostheorie anderzijds als een rode draad in dit hoofdstuk af te wikkelen. Voor hen die beter hun best hebben gedaan op school dan ondergetekende laat ik de uitnodiging na deze vergelijking te onderzoeken. Misschien kan de malaise die ik binnen de filosofie bespeur bestreden worden met nieuwe vormen van kruisbestuivingen.
Joachim Bunders
