HOOFDSTUK VIER

Vier vindt zijn opperste uitbeelding in het vierkant.  Maar toch! Denk liever aan een vierhoek. Zolang het uiterlijk materiële, de innerlijk geestelijke oriëntatie overtreft zijn de horizontale lijnen langer dan de verticale. De Keizer Ik betreed hier het ‘kubistische' laboratorium van de Magiër zoals het in de vier dimensies in of uit hem is gevallen. Vallen, in alle relativiteit, is op zijn minst een meerdimensionale ervaring en kan op verschillende wijzen geduid worden. Fall-out lijkt problematischer te zijn dan fall-in. Voor de traditionele- en moderne Magiërs of Illusionisten echter zijn ‘boven en beneden' of ‘in en uit' geen tegenstellingen maar illusies. Geboren- of opgesloten worden in een heelal die een schepping is van de Oorsprong, wijkt minder af van sterven of op vrije voet gesteld worden, eveneens scheppingen van diezelfde Oorsprong, dan we geleerd hebben aan te nemen.

Vervolg van 'Vallen in getallen',  De Keizerin

Aan welke zijde ik me ook ophoud, tot dat ik wijzer ben geworden, lijkt het gras altijd groener aan die andere kant. Dit is de afgunst van Vier op alles wat buiten zijn territorium valt en spiegelt het heimwee van het geschapene voor haar Oorsprong.

Ging 2 over dualiteit, 4 gaat over een werkelijkheid waarin alles als dualiteit wordt ervaren. De tegenstellingen in 4 worden in alle richtingen in balans gehouden. De 4 is in feite het resultaat van deze balans. Dit laat zich vrij vertalen in een verwarrende notie waarbij het de tegenstellingen zelf zijn die de orde voortbrengen die we nodig hebben om te kunnen leven en overleven. Is 4 echter afhankelijk van de tegenstellingen dan zal 4 er ook alles aan doen, desnoods ten koste van alles, om deze tegenstellingen in stand te houden. Verdeel en heers, heet dat.

Omdat we, buiten de waan van de dag, goed weten dat evenwichtssituaties altijd kortstondig en zeer eindig zijn kunnen we ook begrijpen dat onze opvatting van werkelijkheid onderhevig is aan de ergste vormen van dilemma en paradox.

Het abstracte Vierkant is als een ‘set' van parameters waaraan het onbewuste tot bewustzijn kan komen.

In vier dan mag ik hopen iets te weten te komen over de methode waarmee fantasieën verwerkelijkt worden. Het geheim van een methode die bloedbroederschappen deed ontstaan in kringen van adel, hogere burgerij en geestelijkheid lijkt wel wat oefening in ontcijfering waard.

Dat samenwerking of loyaliteit een transformerende kracht is daar wil ik hier in Vier graag, zo niet van getuigen, dan wel van uitgaan. Loyaliteit kan ook aangegaan worden met negatieve inhouden, zodat ik transformatie niet blindelings mag accepteren als iets dat altijd en uitsluitend positief is. Magie of datgene dat in staat is voort te brengen kan een zegen zijn, en dus ook een vervloeking. De Westerse aanname door een Verlichting heen te zijn gegaan heeft de opkomst van de meest deprimerende vormen van materialisme niet kunnen voorkomen.

De Magiër heeft zijn onbekende afkomst in schepping omgezet tot iets wat ik mijn wereld, mijn werkelijkheid noem. In Drie zag ik dat de vervoeringen van deze schepping een intensiteit bezitten waartegen mijn oerschreeuw nog maar nauwelijks wordt opgemerkt. Dat de Magiër nu een liniaal gebruikt om uitwassen mee onder controle te krijgen en te houden staat, lettende op de strakke lijnen van 4, buiten kijf.

Ik voel wel voor de zienswijze dat de Magiër de hysterie van het nest die hij mede veroorzaakte - door zich er van af te wenden - nu ook maar moet zien te bedwingen.

Om niet in de zelfde fuik te zwemmen als hem in Twee overkwam, en vanwege zijn nu op feiten gestoelde wantrouwen voor omwegen en ronde vormen - doet onze rigide Magiër dit op afstandelijke en autocratische wijze. Als een Keizer! Of een God.

De orde die ik voor mijn werkelijkheid aanzie kan slechts tot stand komen binnen de wetmatigheden van de Vier als getal en archetype.

Het vierkant laat zien dat het er boven precies zo toegaat als beneden, en ook dat er geen afwijkingen bestaan tussen links en rechts. Parallellisme en synchroniciteit dienen zich hier aan als voorwaarden voor het kennen van onze werkelijkheid; voorwaarden die opvattingen over materie, ruimte en tijd in andere dimensies plaatsen. Dimensies die naadloos passen in het magische denken, maar die het dualistische brein niet kan aanvaarden. ‘Zijn en niet-zijn', ‘geest en materie' en al die andere tegenstellingen hebben in mijn bewustzijn een ruimte gecreëerd die mij vernauwt. Het ‘hoe meer hoe minder' wordt in Vier voelbaar. Door steeds te moeten kiezen en onderscheid te maken kom ik niet toe aan de ervaring van eenheid en totaliteit. ‘Door de bomen het bos niet te zien', is een schone paradox; maar deze schoonheid maakt geen einde aan mijn verlangen zowel de bomen als het bos tot mijn inhoud te maken. Het gevolg van- of slachtoffer te zijn van een ‘blind' evolutieproces is acceptabel zolang er uitzicht bestaat op de mogelijkheid mede verantwoordelijk te worden of te zijn voor proces en resultaat.

In het parallelle denken is een ‘nee' slechts een opening naar een ‘ja' in een andere dimensie. Vanuit een bepaalde kijkhoek zijn ze beide zichtbaar en versmelten ze tot iets dat ja noch nee is. Eenheid moet wel iets heel wonderbaarlijks zijn. Maar geliefden hebben dat altijd al geweten. Weten en inzicht echter zijn niet het zelfde.

Ik, jij, wij hebben de godheid op een onbereikbare hemelse troon geplaatst, hebben haar omgehakt in de regenwouden, hebben de Geest onder geen microscoop kunnen aantonen, en in dit vacuüm bekleedt de Keizer zich met dit goddelijk gezag over leven en dood.

En de Keizer heeft gelijk. De Keizer heeft altijd gelijk. Orde moet er komen en vervolgens gehandhaafd worden.

Een Keizer schept wat hij wil. Als het hem lust schudt hij zo een wet uit zijn mouw om zwakte en onschuld-, om de witte roos te beschermen; vervolgens vindt hij het ook geen punt er een kanon bij te bestellen om eerbiediging van zijn wet af te dwingen. Daar heeft hij mijn toestemming niet voor nodig; laat staan die van een roos.

En dat kanonnen ook gebruikt kunnen worden voor ander edu-tainment past de Keizer wel, wiens relatie (de Magiër) tot de kern uit vuur bestaat.

Associeer ik Vier met ‘de Staat' dan ben ik hier in dit getal zonder twijfel de ingezetene.

Bekijk ik de 4 als een tekening dan denk ik aan een stoel.

Met de Keizer zit het wel goed, en zelfs in de hoogste kringen waagt niemand het plaats te nemen alvorens de Keizer is gezeten.

Als Piet echter zit neem ik aan dat hem zijn bewegingsvrijheid is ontnomen.

Ten opzichte van liggen en staan neemt zitten een centrum positie in. De versnelling in deze tijd, de chaos die dit met zich meebrengt noopt mij er nu en dan eens bij te gaan zitten. Het is in tijden dat we politici massaal dit centrum zien zoeken dat er meer gevangeniscellen nodig zijn dan ooit. Het hoeft ook geen betoog dat wanneer het centrum groeit de posities aan linker- en rechterzijde steeds meer geïsoleerd- en onderdrukt worden, en soms zelfs de illegaliteit in worden gedreven.

De afstand tussen de luie stoel bij de haard en het zelfgezochte gevaar van initiaties die de natuur kan schenken zijn er sinds Thoreau en Discovery niet geringer op geworden. Holisme is een mogelijkheid nu we de Vier elementen bijeen hebben, maar Vier weet niet wat Vier is en bewustzijn daarvan zal elders gezocht en gevonden moeten worden. Voorlopig houden we het dus op socialisme links, liberalisme rechts en pragmatisme in het centrum. Pragmatisme herkennen we vooral in de ontkenning van ideologieën en in het blindelings voorrang verlenen aan opvattingen die makkelijk zijn te verzoenen met de thans dominante opvattingen over de werkelijkheid. Causaliteit en empiricisme zijn daar de toverwoorden!

De Vier is als het ware geconstrueerd als een middel om het Centrum in beeld te krijgen; lijkt daar in feite volledig op gericht te zijn. Dat pragmatisme ook een ideologie is ontgaat de pragmatist.

Mijn gebrek aan innerlijke orde en autoriteit doet behoefte ontstaan aan controle en macht over condities buiten mijzelf; waarvan bij toe-eigening het moeilijk is vast te stellen of ik het bezit of dat ik er door bezeten wordt.

Er bestaan veel verkeerde opvattingen over macht, over aanval en verdediging.

Toch moet ik mij een zo waarheidsgetrouw beeld scheppen van de Vier die ik ben.

Van het ding dat ik echt ben.

Als iemand mij de waarheid zegt en dat staat mij niet aan dan zeg ik: “Dat zit nog”.

Alsof gezeten kennis moeilijker te aanvaarden is dan vlugge- en vliegerige kennis, kennis die intuïtie wordt genoemd.

Mijn rusteloze water, mijn gevoelswereld heeft moeite met de verklaringen en zogenaamde zekerheden, met traditie, de strakke logica of het bewijs en de inertie van Vier.

Zoals in Drie gebrek aan orde-, zo is in de autoritaire Keizer de opgelegde orde voor menigeen een onverteerbare last.

Maar toch, de Chinezen zeggen: “Heb je haast?..... Ga zitten!”.

Vrijheid van beweging en vooral ook veelvormigheid kunnen problematisch zijn in Vier. Elke afwijking van hoek of been is een bedreiging voor het voortbestaan van het vierkant. En zo probeert vrijwel iedereen iedereen aan te passen aan het eigen standpunt, aan de eigen perceptie. Goedschiks dan wel kwaadschiks. Zelfs zij die denken helemaal geen standpunt te hebben of denken niet meer dan slachtoffer te zijn projecteren de eigen (on)macht op de omgeving. De roep om een sterke hand in tijden van onzekerheid is daar een voorbeeld van. Als ik mijn eigen neurotische aanleg niet in de hand wil zien te krijgen, dan moeten externe factoren dat maar voor elkaar zien te krijgen.

Dualiteit en veelheid zijn op zichzelf muren geworden waaraan ik wil ontsnappen. Ik slaag er niet in het goede in het boze of het boze in het goede te zien. Lust geniet de voorkeur boven pijn.

Vermijding van deze veelheid, afleiding of ontsnapping bieden geen soelaas, maar in de roes van de vlucht kan ik toch mogelijk het eigen aandeel in het ontstaan van mijn dualistisch bewustzijn even vergeten.

Vier is een werktuig voor steeds toenemende-, steeds diepere concentraties. Zo diep soms dat concentratie als het ware materialiseert, materie tot leven komt. In diepere concentraties, leert de ervaring, kan het ontstaan van hallucinaties nooit uitgesloten worden. Deze hallucinaties kunnen ingevingen zijn in de breinen van genieën die mijn werkelijkheid transformeren. Het kunnen ook onbegrijpelijke chaotische fragmenten zijn die van mijn hoofd een spookhuis maken. Dat ligt aan aanleg, de aard van de concentratie en aan ‘set en setting'.

Concentratie, discipline, mijn zaakjes op orde en op aarde hebben en houden moeten mij ruimte geven voor het grote avontuur dat ik bezig ben te ondergaan.

Een speurtocht naar innerlijke samenhang en de expressie daarvan in een wereld waar ik mij nood- en oorzakelijk mee verbonden voel.

Als ik al faal in orde zal ik in chaos zeker ten ondergaan. Maar paradox kan deze stelling op zijn kop zetten, en de realiteit suggereert dat chaos ons minstens zo vertrouwd is als orde.

Dat we in wetgeving en ordening toch altijd wel vrij snel gaten en zwakke plekken ontdekken houdt het leven draaglijk; sterker, houdt voor menigeen het leven bij elkaar. Als het helemaal snor zat met mijn concentraties dan zat ik er hier niet naar te zoeken of er over te schrijven.

Toch zijn pogingen om aan het korset van collectief en staatsmoraliteit te ontkomen niet zelden eerste- en belangrijke oefeningen in ordening en concentratie. Naarmate concentraties dieper worden openen zich verbindingen tussen het kleine bewustzijn en het grote onbewuste, een oneindige poel van informatie.

Met de toenemende informatiestromen komt toenemende macht. De onvolmaaktheid van de eigen morele ontwikkeling staat mij toe-eigening van deze macht niet toe. Vier gaat tenslotte over de schepping van de totale realiteit ofwel van het beeld dat ik daar van heb. Omdat Vier zowel hel als hemel omvat is het verstandig zelfkennis de kans te geven te groeien alvorens te veel waarde te hechten aan de voorbijtrekkende en steeds wisselende (zelf)beelden, buitengewoon dualistische beelden. Meer macht richting hemel kan lekker lijken; ik moet niet denken aan nog meer hel dan we er nu al van maken.

De hel van wetgevers bijvoorbeeld die zo graag praten, en al pratende oude onwerkzame wetten overpleisteren met nieuwe onwerkzame wetten. Uitvoering van wetten kost meer energie dan mijn inwonende ambtenaar bereid is te genereren. In handhaving en verdediging van verworven rechten en gerechten gaat al meer dan genoeg energie zitten.

Ondertussen blijven onvolmaakte concentraties zich steeds weer projecteren in mijn nieuwste creaties, neemt het leger daklozen toe en wordt er geen probleem opgelost.

Vier, net als de wetgever, kan onverdraaglijk moralistisch zijn -en hypocriet. Het doel heiligt de middelen. Dus hangt het er maar van af wie het doel bepaalt.

Politiek die een afgod maakt van een markt waarin fortuinen zonder grenzen kunnen worden gewonnen en verloren, kan van Vier leren dat ‘het korten op elkaars ruimte het hele vierkant dwingt te krimpen. De economie mag dan groeien, consensus brokkelt af; het gevoel van gebondenheid met iets groters dan de eigen persoonlijke staat van bewustzijn verdwijnt - en groeiende onzekerheden blokkeren investeringen en de noodzakelijk te nemen risico's voor de creatie van een toekomst die ruimtelijk en aantrekkelijk genoeg is om er naar uit te kijken.

Vier was het oorspronkelijke onbeschreven blad, de vier richtingen waarin de potentie van de Magiër vorm zocht: aarde, water, vuur en lucht.

In Vier gaat het niet uitsluitend om de symbolische waarden in begrippen als aarde, water, vuur en lucht. In Vier gaat het vooral ook om de materialisatie van deze vier elementen in onze lichamelijke, emotionele en mentale set-up: droog, nat, warm en koud.

Want in Vier hebben we de aarde bereikt, de gegeven feiten. Het script is geschreven. Voor de rijke en de arme, voor de spiritualist en de materialist. Het mag heel geleerd klinken te zeggen dat de stoffelijke wereld een onafhankelijk bestaande toestand is, of dat de stoffelijke wereld niet buiten het eigen kenvermogen bestaat; daarmee wordt niets toegevoegd aan de opheffing van de verschillen van mening die misschien wel veel essentiëler zijn voor het begrijpen van werkelijkheid dan de talloze onbewezen antwoorden die wij hebben op onze eerste en laatste vragen.

Aarde wordt in de hofkaarten in de Kleine Arcana soms voorgesteld als de Prinses, hetgeen verwarring kan zaaien.

De prinses die daar voor mij ligt uitgestrekt, de heuvels en de mist, maar ook een ijzeren orde die maakt dat het gevoel van mijn nachten in het struikgewas lessen zijn die niet makkelijk in een leerboek zijn uiteen te zetten.

Ik ben dat. gegeven feit, dat stukje natuur waarin de zinnen betoverd worden en vele verschillende illusies veel verschillende volgelingen vinden.

Ik noem deze troep volgelingen voor het gemak ‘ik'. Al mijn emoties, gedachten, aanrakingen en waarnemingen tezamen bieden mij een perceptie van werkelijkheid.

Een beeld waaraan ik mij kan vastklampen, een trance, een opvatting, een geloof. Ik en de Wereld. Ik weet niet beter. Vier is de blauwdruk van mijn staat van bewustzijn. Het gaat niet om de macht van politicus of bankier maar om gebruik en misbruik van macht in het eigen innerlijke circus. Het gaat om opvattingen waar ik mij wel of niet mee vereenzelvig. Het gaat om de macht ja of nee te denken of te zeggen, voor hemel of hel te kiezen. Zo doende leer ik de verschillende wegen kennen die naar Rome leiden. Want hoe ik me ook wend of keer, de eis om een mens uit een stuk te worden blijft hoe dan ook bestaan. 

God, de wereld, waarheid of bagatel; elk individu heeft een eigen en unieke perceptie van de fenomenen. De leugen sluipt in al mijn zelfbeschouwingen en in al mijn communicaties wanneer ik me niet voldoende inspan me bewust te blijven van deze verschillen. Als gras, omdat we dat nu eenmaal geleerd hebben, alleen maar groen kan en mag zijn dan kan het oog gesloten worden voor gras dat blauw is, rood of indigo. Kunstenaars hebben meestal minder moeite met het zien van de dingen zoals ze zich voortdoen onder steeds wisselende belichting en in de schaduw van veelkleurige omgevingen.

Als leugen is als slaap, en ontwaken is als het opkomen van de waarheid dan begrijp ik de rol van de prinses beter. Die is er om wakker gekust te worden en tot bewustzijn te komen. Uiteindelijk moeten de ogen geopend worden voor al het onbewuste en verdrongene.

In de ideale Keizer zijn de vier richtingen in volstrekte harmonie. Mensen die een orakel raadplegen doen dat gewoonlijk omdat die harmonie niet ervaren wordt.

De waarneming van werkelijkheid volgt het golfpatroon. We zijn, politiek is daar slechts een illustratie van, geboren draaikonten.

Ondanks mijn rechtlijnigheid schijnt het echte universum de rechte lijn niet te kennen. Rechtlijnigheid zelf moet wel een voortbrengsel zijn van een krom bewustzijn. Toch wordt een goed ontwikkeld abstract vermogen beschouwd als de kroon van de menselijke mentaliteit, zoals voor elke gevangene ontsnapping het summum is. Abstractie is als een ‘safe haven' waar 2+2 altijd 4 is.

Juist in een perfect collectief vierkant lijkt de persoonlijke behoefte aan vrijheid hard op de proef gesteld te worden. Het soort orde waar ik mij toe aangetrokken voel wordt mij niet zonder meer op het presenteerblaadje van de natuurlijke- of culturele evolutie aangeboden. Door ontwikkelingen en aanpassingen in mijn mentale ruimte hoop ik die orde zo dicht mogelijk te benaderen. Een orde waar niets wordt aangevallen en waar niets wordt verdedigd. Dat zou de droom van een prinses kunnen zijn.

De mate waarin oost staat tegenover west, zuid tegenover noord bepaalt de geloofwaardigheid van mijn kompas.

Vanuit de extremen in het vierkant, de hoeken, word ik via de diagonalen het centrum ingezogen, het punt van waaruit de cirkel haar projectie vond. ‘My lustbud', een wiskundig interessante propositie.

De diagonalen vormen een kruis. In Twee duidde ik dat punt tussen de benen van de Hogepriesteres vooral als een magneet voor de elektrische stormen van de Magiër. In de context van de Keizer breiden de mogelijkheden van het kruis zich uit.

Seks is een bijna ‘verblindende' aanjager, maar in de duisternis van de bedstee wordt dat andere aspect waarin het kruis eerst en vooral in verband wordt gebracht met de levensboom over het hoofd gezien.

Van deze boom is bekend dat ze bestaat uit 10 sferen die verbonden zijn door 22 paden.

In de Tarot maken 22 Grote Arcana en 10 genummerde Kleine Arcana de vergelijking met de Levensboom mogelijk. Studie van Vier, de Vier Kleuren in de Kleine Arcana, de Vier Hofkaarten in de Vier Kleuren - en de 22 (2+2=4) Grote Arcana - onthullen nauwe relaties tussen uiteenlopende zaken als de elementen, de kabbalistische boom, de staf van Hermus, het Christelijke kruis, concentratie en tantra.

De levensboom steekt met zijn wortels diep in de aarde, reikt zijn kroon hoog in de lucht en spreidt zijn territorium horizontaal in alle richtingen.

Vier alleen maar te zien als een verdubbeling van de ingaande- en remmende beweging van Twee, de Hogepriesteres, doet denk ik geen recht aan het feit dat Vier zijn functie vooral ontleent aan een dringende behoefte aan ordening in een Drie waar zoveel lijnen eindigen in het onbewuste en waar harmonie, schoonheid, goedheid en voortbrenging telkens weer overweldigd lijken te worden door chaos, mismaaktheid, wreedheid en vernietiging. Opstijgende draken uit de duistere kant van mijn natuur - of terloopse grappen van een Fool die voor alles in is maar natuurlijk geen greintje verstand heeft van proporties, laat staan van vierkanten.

Om de onberekenbaarheid van de Fool ‘die aan alle nummers ten grondslag' ligt iets meer onder controle te krijgen is er in de schepping die ik ben een mechanisme ingebouwd dat niets anders doet dan extremiteiten op te sporen en terug te blazen. Dit mechanisme heet in de Tarot ‘de Keizer'. En de Keizer is daarmee een symbool voor zeer geconcentreerde macht.

Macht is ook een baarmoeder voor Acht, het figuur waarin de losse eindjes contact maken met het in Drie onzichtbare deel van de schepping.

De Keizer om te kunnen heersen moet verdelen, onderscheid maken. Als het om het onderscheid tussen goed en kwaad gaat mag ik Vier beschouwen als een ingang tot zoiets als een persoonlijk geweten.

In Vier wordt realiteit bepaald door de individuele staat van bewustzijn, een vierledig bewustzijn.

De 4 elementen die de Keizer onderscheidt heb ik al benoemd in verschillende gedaanten. Maar hoe ze ook genoemd worden ze doen zich voor als paren, even onafscheidelijk als de Geliefden.

Ik tegenover jij.

Wij tegenover jullie.

Of… wij allemaal samen!

Vier balanceert het potentieel van orde met het potentieel van anarchie. En telkens wanneer ik de schalen toesta uit balans te raken kom ik in conflict met dat geweten.

In de overleving van het vierkant is het passen en meten geblazen; vooral aanpassen. Als zijde A een millimeter aan zichzelf toevoegt kunnen zijden B, C en D niet achterblijven. Is een der zijden lui in die aanpassing dan treedt de Keizer op, een Keizer die niet kieskeurig is in zijn keuze van machtsmiddelen bij het herstellen van evenwicht. De kant in mij die ik over- of onderschat, waarbij ik vervolgens andere kanten tot aanpassing dwing, kan mij deformeren tot een despoot. Dat komt wel voor. Ga maar na; hoeveel sociaal gedrag komt er niet tot stand onder druk van een of andere vorm van dominantie? Als je daar op gaat letten, zie je bijna niet anders meer.

Dat cultuur in individuele of etnische contexten er zo verschillend uitziet geeft aan dat de onwrikbare orde van Vier het nodige ontleent aan de chaos van Drie.

Dat vierkant ziet er lekker strak uit, maar kan in een meerdimensionale werkelijkheid toch het aanzien krijgen van zeer uiteenlopende figuren.

De idee van heel verschillende staten van bewustzijn komt enigszins overeen met die van de dimensies die ook met een getal worden verbonden; de één, twee, drie, vierdimensionale wereld enz.

In een computeromgeving moet je voor verandering van deze staten of instellingen meestal terug naar de configuratietabel. 8, 16, 32 bit, honderden, duizenden, miljoenen kleuren, ‘default or customized' enz.

In de projectie wordt de werkelijkheid beleefd zoals die geprojecteerd is, en een mier kijkt tegen een andere wereld aan dan Billion Gates, de kleine Keizer van het huis met de vele ramen, in elk raam een andere voorstelling, met elk een eigen- maar toch gemeenschappelijk punt van waaruit de instellingen net weer even iets anders zijn geregeld.

In de mythe van Arthur, koning der koningen, wordt de indruk gewekt dat de ridders, al die individuele punten, worden gestuurd door een superpunt. Maar draai ik het proces om dan zie ik in het totaal van alle mogelijke verschillende staten van bewustzijn een definitie van de projector. Vanwege de oneindigheid aan mogelijke variaties (ter linker- en ter rechter zijde van de komma) is in onze tijd de speurtocht naar het oerplaatje vooral voorbehouden aan de wiskunde. In Vierkantsvergelijkingen wordt voor het bereiken van uitkomsten plaats ingeruimd voor onbekende grootheden. Voor dingen die voor het bestaande niet lijken te bestaan. Eenheid bijvoorbeeld? Ondanks de overweldigende dualiteit die oeroude droom van Eenheid.

1 in 2!

2 in 1!

12 of 21, dat kan niet anders, moeten wel essentiële getallen zijn.

We mogen een innerlijke kern veronderstellen die de 12 eigenschappen die ridders, apostelen of sterrentekens representeren in ons bestaan projecteert. Het aannemen van zo een veronderstelling is als het aanschaffen van een route kaart.

Terug naar de werkelijkheid. Ha!

Als één zijde groeit moeten de andere drie zijden meegroeien.

Als het vrouwelijke alsmaar baart dan hebben we autopeds, scholen, kazernes en strafinrichtingen nodig. De ontwikkeling van de instrumenten voor de aanpassing is in Vier de belangrijkste drijfveer. Dat het hierbij gaat om aanpassing aan een toestand waarin de Keizer het voor het zeggen heeft wordt snel duidelijk wanneer je het niet eens bent met zijn ordening; en dat ook laat merken.

De ‘oorspronkelijke' geest van het kind moet aangepast worden aan een stelsel van normen waarin ook onkunde, compromis, waardenloosheid en liefdeloosheid voorkomen en waar aanpassing bijna niet is te onderscheiden van onderwerping.

Opvoeders, scholen en andere, gewoonlijk door de staat gefinancierde, instituties voeren deze taak uit. In grote lijnen berust de methode op de onderdrukking van een oceanische staat van bewustzijn en de aanmoediging van een dualistische staat van bewustzijn. 1 + 1 = niet 1 of 11 maar 2.

De (al)geest wordt gedwongen onder de ‘bewezen' onweerlegbaarheid van massa en materie een lager toontje te zingen of door de achterdeur af te druipen. God is nu van humanistisch vlees en bloed, tronende op een stoel met vier stevige poten. Het beste zit niet in mij, maar zit daar in die stoel. Dualiteit alom; voor hen die van dansen houden - en van stoelen - blijft het best nog wel speels.

Zoals in Drie het mannelijke zich distantieerde, daarmee richting en groei overlatend aan vrouw en kinderen, zo vind ik afwezigheid van het vrouwelijke in de vrouwelijke Vier. Het is alsof het vrouwelijke in het proces van aanpassing en onderwerping aan een geïnstitutionaliseerde mannelijke dominantie zichzelf is kwijt geraakt.

Waar zowel de mannelijke- als de vrouwelijke identiteit problematisch zijn mag het geen verbazing wekken dat wij een mythologie kennen waar alle hoop is gericht op het kind; een niet al te best aangepast kind - als je de verslagen er op na leest.

Paradox gedraagt zich in Vier ook wel tamelijk geestig. Op het moment dat vader een bijdrage levert aan de verzorging van zijn kind doet brengt hij het moederlijke in zichzelf tot uitdrukking.

Om te zijn wat ik in diepste wezen ben moet ik dat wat ik niet denk te zijn tot ontwikkeling brengen.

Dat klinkt warhoofdig genoeg; toch kan ik er hier niets anders van maken.

Zie ik de vader in associatie met Vier dan herken ik een kracht die chaos tot vorm dwingt, en waarin communicatie aangegaan kan worden met het diepere projectiepunt, het punt van oorsprong, of de energie (de Geest) die het fysieke heeft voorgebracht.

De vader wordt dan de boodschapper van de Geest en zoals hij de geest uit zijn werk heeft gebannen, er zelfs een verlicht soort taboe van heeft gemaakt, zo ook heeft hij zich buiten zijn vaderlijke identiteit geplaatst, zodat er nog heel wat gebeden zal moeten worden voor Zijn afdaling uit de Hemel naar de Aarde. Mijn wil wordt niet altijd gestuurd door de heiligheid van zijn naam: Yod He Vau He. Daartoe ontbreekt het noodzakelijke evenwicht.

Veel vrouwen vinden zichzelf in een rol waarin ze niet veel meer zijn dan de uitvoerster van mannenideologieën. Onbewust straft zij het kind voor de desertie van de man en voor haar verraad aan de eigen natuur.

Haar rol, dat komt overeen met de natuur van de Hogepriesters, is het kind te vertragen en te verinnerlijken. Onder invloed van de identiteitscrisis die ik in Drie en Vier constateer verwordt die vertraging tot een verstoring van vrije associatie, van spel en concentratie. Verinnerlijking wordt veruiterlijking, aanpassing aan de inhoud van het collectief.

Door zowel het mannelijke- als het vrouwelijke spraakmakende deel van de gemeente wordt moederschap niet erg hoog aangeschreven. Moeders worden vaak zo gekleineerd en geschoffeerd dat ze de eigen sensitiviteit niet meer naar buiten durven te brengen.

Deze onbekendheid met de eigen sensitiviteit associeert met de angst voor zelfkennis. Zelfkennis waar de Hogepriesteres het geheim van bezit. In het ‘wie niet weten wil moet maar voelen' wordt gevoel eerder geassocieerd met pijn dan met lust. En terecht.

Als wij het leven werkelijk door ons heen zouden laten stromen, ja zouden zeggen tegen alle hier- en nu situaties, zou het kleine kind in ons gedwongen worden op te groeien, waardoor die eis niet zo eenzijdig aan het kind buiten ons gesteld hoeft te worden en de relaties wat evenwaardiger (wat vierkanter) kunnen worden.

Groeien doet pijn. Pijn die we ons liever besparen of inderdaad liever aan een ander overlaten. De man slaat de vrouw, de vrouw slaat het kind, het kind slaat de hond, de hond bijt de man enz.

Zojuist had ik mijn kleinzoon op visite die me zijn nieuwe speelgoed wilde demonstreren, een geducht watergeweer.

Op mijn vraag wat hij er het eerste de wereld uit mee wilde knallen, zei hij: “De ramen”.

“Ja, zou jij wel in een wereld zonder ramen willen leven?”, en ik wees hem op een raam in de kamer.

“Nee”, zei mijn jonge gast na enig nadenken, “niet de ramen”.

“Maar wat gaat er dan het eerste aan? Je heb dat geweer toch niet voor niets?”, hield ik aan.

“Goud”, kwam er nu heel stellig uit.

‘Goud hadden we niet nodig', was zijn mening.

“Maar dat gouden zonnetje dan?”, vroeg ik onschuldig.

“Nee die niet gekkie, zover kan die niet eens schieten!”

Het kind wil eerst terugslaan naar de moeder maar kan haar bij nader inzien toch niet missen. Dan de vader maar, daar heb je toch niks aan. Maar de kern moet gespaard worden; daar kan zijn agressie niet bij.

Dezelfde cultuur die de fantasie ontmoedigt schept ruimte voor kunstenaars, wetenschappers en hippies om de grenzen van de verbeeldingskracht te onderzoeken. Zonder cultuur (en daar hoort ‘hup Holland hup' ook bij) zouden we gedwongen zijn de hele dag aan niets anders te denken dan aan overleving.

Maar voor de vrijheid om zonder in elkaar geslagen te worden over straat te kunnen, staan we de Keizer toe een politiestaat rond ons op te bouwen. De angst om gevoel te exploreren, en daar behoren angst voor pijn en verlies toe, heeft een op isolatie en verdoving gebaseerde consumptiemaatschappij aangebracht die de keizers van de industrie niet onwelgevallig is.

Avontuur wordt ingeruild voor bevrediging, soms nog maar net te onderscheiden van de verveling die je in wachtkamers of gevangenissen verwacht aan te treffen.

De Magiër met nog steeds het beeld van Eenheid voor ogen heeft zich in zijn angst voor de intimiteiten van het nest waarin Veelheid de dienst uitmaakt opgesloten in iets dat hij niet bemint. De agressie die hier het gevolg van is moet dan maar gecompenseerd worden met meer politie, heropvoedinginstituten en nu en dan een oorlog om wat stoom af te blazen.

De Magiër als de verbinder tussen Nul en Twee is de boodschapper der goden. Het liefdesnest kan het niet zonder zijn boodschappen stellen en heeft behoefte aan de abstractie, concentratie en inspiratie van de vader.

Onze vader die in de hemelen zijt. Hij alleen kan weten wat de kern van het bestaan is; hij staat immers in verbinding met dit punt.

De eenvoudigste manier om het middelpunt van een cirkel te vinden is er een vierkant omheen te tekenen en de vier hoeken met diagonalen te verbinden. Het snijpunt van de diagonalen is het centrum, niet alleen van het vierkant, maar ook van de cirkel. Daar waar de oorsprong is te vinden van natuur, bevindt zich ook de oorsprong van cultuur.

Na aangenomen te hebben dat God geen oude man met een baard is, moet ik voorlopig, als ik op het bestaan van een Schepper sta, met de aanwijzing van dit snijpunt genoegen nemen. Is mijn innerlijke kern en dat wat in traditie God is genoemd één en hetzelfde ding?

Gezond verstand heeft dit snijpunt dat er uitziet als een kruis in de iconologie bijgezet en tot mythe verklaard. Het lichtende perspectief van mijn verlossing is onbereikbaar ver boven mijn pet gestegen.

De samenwerking tussen cirkel en vierkant moet dit weggeprojecteerde licht weer terughalen; een samenwerking die, kijkende naar het moderne huwelijk of naar de relatie tussen natuur en cultuur, niet erg vlot.

In aanmerking nemende dat Vier een vrouwelijk- en Drie een mannelijk getal is kan ik van vierkant en driehoek het huisje bouwen waarin de gemeenschappelijke essentie, het kind, onderdak vindt. Worden de hemelse driehoek en het aardse vierkant van elkaar gescheiden dan ligt het kind, of de ontwikkeling naar zelfkennis, bloot aan de elementen en wordt daar ook door beheerst. Voorgaande- en huidige generaties laten het mixen van deze elementen graag over aan de volgende generaties, niet de mogelijkheid wegend dat zij zelf die volgende generaties kunnen zijn.

Denkers als Böll en Mitscherlich hebben onze samenleving vaderloos genoemd. Wij kennen onze ideeën niet meer. Wij zijn vergeten wat spiritualiteit is en zijn daarmee gescheiden van onze kern. Aldus is Vier niet alleen symbool voor de geschapen wereld maar ook voor de materialist.

Opvoeding onderscheidt zich in weinig van politiek. Beide falen in het formuleren van doelen en idealen waaraan we de inspiratie kunnen ontlenen er ons naar toe te werken. De mannelijke (magische) eenzijdigheid, moeilijk te onderscheiden van totalitarisme, is nu geïncorporeerd in het geheel van de samenleving.

De maatschappij in deze opstelling is er niet voor het volk; het volk is er voor de maatschappij. Zojuist hoorde ik iemand op de teevee zeggen: “People are the fallout of politics”.

Op het persoonlijk vlak is de gedachte dan: ‘Ik ben er niet voor jou, jij bent er voor mij'.

De omweg van de Magiër mag ruimtereizen binnen bereik hebben gebracht, de jungle heeft hij in zijn werken niet uit kunnen bannen. En dat is maar goed ook.

Liane, het meisje van de wildernis kan haar werk blijven doen; ook al is het dan niet in de jungle, dan toch wel in de harten en in de werken van de postindustriële, verlichte mens. Asfaltbloemen waarvoor hoge en gewichtige functionarissen uit de broek gaan blijven opschieten. Gisteren nog schreef hij een wet die het wegspuiten van onkruid regelt; vandaag sanctioneert hij zijn nieuwe liefde in een nieuw huis waarvan het dak ook deze keer wel weer weg zal waaien.

Deze wisselvalligheid kopieert de Keizer van een God die aartsvader Abraham opdraagt zijn zoon aan Hem te offeren. Het volgende moment echter blijkt deze opdracht slechts een karaktertest te zijn en mag de zoon gespaard blijven.

De test van het leven op mijn bereidheid het tijdelijke te offeren aan het ontijdelijke staat op gespannen voet met de verleidingen die cultuur en natuur aanbieden.

Het vinden van identiteit vereist ‘macht' over het bewustzijn. De wetgevende- en de uitvoerende macht die aan staat of magistraat worden verleend wijken niet essentieel af van wet en wil waaraan ik mijzelf moet onderwerpen om vorderingen te kunnen maken op de weg naar steeds helderder concentraties.

Concentraties die de grenzen van mijn wel erg beperkte bewustzijn verleggen en mij macht geven mijzelf aan te passen aan de nieuwe condities die verruiming van bewustzijn vergt.

Gevoelens van onmacht leiden tot protectionisme, beheersing, territoriaal gedrag en isolement.Het discriminerende, 'dames gaan voor'staat niet op goede voet met vaders die voorlopers heten te zijn, een aanleg die conflicteerd met het conservatisme van Vier.

Vaders vooruitstrevendheid heeft zich belichaamt in complexitieit. En in conjunctie met zijn vervreemde en totalitaire positie is hij bereid de zogenaamde vernieuwing inzijn wereld met nucleair vuur te verdedigen. Hij gaat liever met zijn scheppingen ten onder dan hij zijn verafgode projecties terughaalt.

Vier is de concentratie, het vrouwelijke, dat de Magiër nodig heeft om het verruimde bewustzijn tot incarnatie te brengen. Onze mannelijk dominante cultuur ziet er uit als een lange omweg waarop we heel veel denken nodig te hebben om ‘geboeid' te blijven; om een illusie van vooruitgang, vrijheid en creativiteit in stand te houden.

Het komt door de blinde nijging tot schepping, tot veruiterlijking, dat wij Keizers abusievelijk de concentratiekampen en de vele instellingen die daar zo op lijken in de wereld brengen. Alle concentratie die wij aan onze relatie met de grote wereld opleggen hadden wij veel eenvoudiger kunnen verkrijgen door het eigen potentieel in harmonie te brengen met die van vrouw, zoon en dochter. Zoals gezegd blaast de Magiër echter liever zichzelf en zijn wereld op dan te durven delen in de hysterische, poezelige en ronde warmte van een nest waar de stemmingen steeds wisselen en waar ontwikkelingen gelijktijdig in zoveel richtingen gaan dat steeds meer concentratie in incarnatie gebracht moet worden om althans een minimaal evenwicht te bereiken. 

Meer licht minder schaduw. Vaderschap dat de eigen betekenis uit het oog heeft verloren sluit het kennen van de moederlijke identiteit uit. De moeder, een geïsoleerde opvoedster, moet disciplines aanbrengen die vreemd zijn aan haar natuur. Om zich staande te houden in het gevecht om de aanpassing van het kind aan een door mannen gedomineerde cultuur grijpt ze mannelijke methoden aan waar ze in wezen van gruwt, en waar ze geen eigen inhoud aan kan of durft te geven.

De chaos van de Staat en de internationale verhoudingen, dat zag Confucius goed, is de chaos die in de kern, in mijzelf of in mijn gezin, niet wordt aangepakt.

De doodsdriften die we in de Keizer aantreffen hebben zich meegedeeld aan de vier elementen waaruit dit archetype bestaat.

De vier basisdelen van mijn wezen zijn op zichzelf komen te staan, hebben elkaar zo uitgestoten dat reanimatie van de innerlijke Magiër, wiens taak het is te mengen, naar het topje van mijn prioriteitenlijst begint te rijzen. Een groot deel van mijn lust zou daar zijn oorsprong kunnen vinden. Ik wil me wel met van alles en nog wat verenigen; liever dan de fragmentatie in wereld- en zelfbeeld te erkennen en er wat aan te doen.

In de Kleine Arcana van de Tarot tref ik ook de hofkaarten Koning, Koningin, Ridder en Page aan. Hierop bestaan varianten. In de versie van Crowley bijvoorbeeld heten ze Ridder, Koningin, Prins en Prinses. Een ieder die het orakel bestudeert zal eigen keuzes moeten maken tussen vele, soms tegenstrijdige, indelingen en duidingen.

Vader, moeder, zoon en dochter hebben elkaar een identiteit toegekend waarin een ieder van de ander is vervreemd. Dat wat de Magiër tot menging moet brengen zijn de beperkte rolletjes waar ik in geloof. Eenmaal serieus met dit mengwerk begonnen, wordt snel duidelijk dat de inhouden die ik aan de leden van mijn gezin heb toegekend veelal de inhouden zijn waar ik zelf geen trek in heb, of waar ik ronduit bang voor ben.

De identiteitscrisis die soms oplaait in een huishouden waar moeder succesvol is in een carrière en vader de schort heeft voorgebonden moet niet onderschat worden. Situaties waarin de Fool vermaak vindt maar waar de uiteen gevallen delen verwarring ervaren.

Als de strijd tegen zwaartekracht en inertie lukt; als de gewenste concentratie voldoende in stand gehouden kan worden, verbind ik mijn dagbewustzijn met het vol gezogen collectieve onbewuste waar ik toegang heb tot werelden van kennis en ervaring.

De opbouw van de kennis- en communicatie-industrie die we nu meemaken lijkt mij weer een typische omweg te zijn ten opzichte van de natuurlijke hulpmiddelen waarmee we zijn uitgerust. Zolang echter dat innerlijke punt waar alles samenkomt niet is bloot gelegd moeten we de verdere ontwikkeling van de cultuur maar als een zo aangenaam mogelijke vrijetijdsbesteding zien.

In welke richting godsdienst, wetenschap of cultuur zich ook moge ontwikkelen, er zal altijd een keerpunt bereikt worden waarin het resultaat zo ingewikkeld wordt dat we gedwongen worden de blik naar binnen te richten.

Mogelijk blijkt dan dat de ontwikkeling van de rede vooral gevierd kan worden vanwege de uitvinding van passer en liniaal waarmee wij de kern van natuur en cultuur kunnen aanwijzen. Zouden wij een fractie van de energie die wij geven aan het doorgronden en beheersen van de omgeving aanwenden voor het ontdekken van ‘betekenis' dan zou aan het licht komen dat we onszelf in gevangenissen hebben opgesloten.

We hebben onszelf buiten bereik geplaatst van de bron van alles wat ons aan onszelf zou kunnen openbaren. Opsluiting, ook in taalgebruik, is een onttrekking aan de openbaarheid (openbaring), en vergroot het verlangen naar verlossing.

Volgens de Twee - waar Vier een verdubbeling van is - zijn alle realiteiten in de allereerste plaats symbolen. Een symbool mag in de ogen van een pragmatist een paradoxaal en onwetenschappelijk stukje non-informatie lijken; als hulpmiddel om eigen plaats en relatie te kunnen vaststellen is het onvervangbaar.

Wie zich inspant voor het genereren van betekenis kan een verantwoordelijk medeschepper zijn van onze gemeenschappelijke realiteit. Keizers en de hoofden van onze opvoedkundige instituties die geen inzicht hebben in de werking van het symbool zou ik daarom liever afgezet zien.

Huizen zonder vaders zijn huizen zonder cultuur, las ik ergens. Dat afwezigheid van mythe en sprookje de aanleiding is van het protest of van de grote mond lijkt in Vijf net zo voor de hand liggend als de inhoud van de stelling van Pythagoras.

Is de Magiër de mixer dan is de Keizer de Mix.

In de statistiek zou Vier het getal van het gemiddelde genoemd kunnen worden.

Keizers zijn machtig misschien maar staan niet bekend om hun visionaire natuur.

Wel brengt de Keizer, vaak ondanks zichzelf, de condities die ruimte geven aan de ontwikkeling van deze natuur. Universiteit, psychiatrie, spiritueel toerisme of ruimtevaart zijn daar voorbeelden van.

Er is iets dat zich in mij verzet tegen de collectieve invloed op hetgeen ik als mijn meest intieme levenssfeer ervaar.

Beschouw ik de uiterlijke Keizers als reflecties van een archetypisch principe dat deel uitmaakt van de kern, ook van mijn eigen kern, en ook zelfs van datgene waar ik de kern van meen uit te maken (van het universum bijvoorbeeld) - dan besef ik dat het binnendringen van de collectieve ruimte in mijn persoonlijke geachte bewustzijn of onbewustzijn de noodzakelijke tegenkant is van mijn binnendringing in de realiteit ofwel de collectieve ruimte.

Mijn geboorte in deze wereld. De geboorte van een wereld in mij.

En op de vraag ‘wat dat is voor een wereld die in mij geboren wordt', hoef ik slechts naar de wereld om mij heen te kijken om antwoorden te vinden.

Omdat de wereld die in mij geboren wordt vorm en inhoud van mijn bewustzijn bepaalt rust er wellicht zegen op mijn nieuw verworven inzicht waarin de onvolkomenheden van deze wereld nauwkeurig samenhangen met mijn eigen percepties van geboorte of incarnatie, van engagement en rolopvatting.

In woord en wet hebben wij ons een abstracte superwereld gecreëerd.

In de verklaringen die wij afgeven ‘over wereld en zelf' worden symbolische ruimten geconfigureerd die vervolgens bepalend zijn voor kwaliteit en vorm van waarneming van de wereld zelf.

Ook dit kan verzet baren.

Geregeerd te worden door woord en wet spoort volstrekt niet met mijn spontane hang naar totaliteit en vrijheid. Maar ook hier kan ik inzien dat natuur hulpmiddelen nodig heeft zich aan zichzelf bewust te maken. Mijn gedachten zijn weliswaar abstracties, maar zijn vervolgens ook parameters voor het gevoel.

Individualiteit staat op één lijn met integriteit. Collectiviteit is het resultaat van compromis. Omdat filosofie en wetenschap de nadruk hebben gelegd op een objectiverend inzicht in- of beschrijving van de natuur, is het voor een individu moeilijk geworden natuur als een persoonlijke ruimte te beschouwen.

Ik denk dat het de collectieve kijk op de natuur is die verantwoordelijk is voor onze slechte relatie met die natuur, en dus ook met de wetenschap dat wij voor onze overleving toch in de eerste plaats afhankelijk zijn van die natuur. Toen ik ooit een bankkrediet aanvroeg voor het opstarten van een onderneming, was de eerste vraag; ‘Hoe is het gesteld met je gezondheid'?

De vlucht van de voor het menselijke bewustzijn minder acceptabele eigenschappen van de Natuur (de ‘jungle') naar de Cultuur is als proces inhoud geworden van de gemiddelde persoonlijkheid. Vervolgens slagen innerlijke waarden er niet in overeenstemming te bereiken met de uiterlijke manifestaties, laat staan er zich in te herkennen. De kiem voor schizofrenie is gelegd. Instincten leggen mijn ijdele idealen onder vuur.

Een gevoelig mens slaagt er niet altijd in de schijn (de cultuur) voor lief te nemen. Ook al wordt deze schijn aanvaard als de heilige waarheid voor iedereen die een hoofd op zijn romp heeft. Dat maakt verhalen over ridders die met het hoofd onder hun arm doelloos door het bos kuieren zo aansprekend.

De vier muren van mijn cel beschouw ik hier als de vier aspecten van de spiegel die collectiviteit aan mij voorhoudt. Als persoonlijkheid de drager is van een bewustzijn dat deels door collectieve- deels door individuele inhouden wordt bepaald, dan zijn alle interacties tussen collectiviteit en individualiteit wellicht een spiegel van innerlijke harmonie of conflict.

De originele kern, verborgen in mijn onderbewuste, zorgt ervoor dat de componenten waaruit mijn persoonlijkheid is opgebouwd zich zo blijven verhouden dat ik als organisme kan overleven. Hoe deze onbekende kern deze taak uitvoert kan ik bestuderen in de manier waarop de Keizer zijn rijk bestuurt. Kennis van de structuren van de macht en de werking van politieke systemen bevat binnen deze optiek belangrijke toegevoegde waarde.

Omdat onze persoonlijke staat van welzijn vooral bepaald wordt door ons immuunsysteem, dat met een zelfde soort van ijzeren tucht onze zaakjes al of niet op orde houdt, is er bijna geen eind aan de inzichten die bereikt kunnen worden in de vergelijkingen die binnen de ruimte van Vier mogelijk zijn.

De staat zien als een cordon sanitair rond het evenwichtsverstorend talent van ons burgerdom, kan afgezet worden tegen alle mogelijke beperkende en ziekmakende invloeden die we van deze staat zien uitgaan.

Aarde, water, vuur en lucht kunnen ministeries genoemd worden; bijvoorbeeld een Ministerie van Landbouw en Handel, (aarde), een Ministerie voor Verkeer en Communicatie, (water), een Ministerie voor Defensie en Binnenlandse Veiligheid, (vuur), en een Ministerie voor Justitie en Wetenschap, (lucht).

Dit is een tamelijk willekeurige indeling, slechts bedoeld om een model te creëren waarin de vergelijking met andere getallen kan worden uitgebreid. Als elk getal een werkelijkheid is die tot stand is gekomen door de samenstelling van 4 elementen dan worden de verschillen vooral ook bepaald door de wijze van samenstelling, ofwel de manier waarop de vier elementen zich ten opzichte van elkaar verhouden.

Als ik aanneem dat Landbouw en Handel het aarde-element representeert dan is vergelijking mogelijk tussen allerlei schijnbaar heel verschillende zaken. Hoe vergelijkt Handel in de Geliefden (6), met Handel in Religie (5) of met Handel in Intellectueel Eigendom (4). Is de lezer toevallig een modern psycholoog dan kan vervanging van het woord handel door transactie misschien snellere toegang geven tot waar het in deze om gaat.

Vanaf nu zijn alle uitspraken die natuurwetenschappers doen over wetten en eigenschappen van materie (aarde) van toepassing op die van de Economische Wetenschap. Omdat in Vier het verlangen naar Eenheid verdubbeld is, zijn bovenstaande vergelijkingen nuttig en bij voortschrijdend inzicht ‘noodzakelijk'.

Misschien worden de zaken er niet eenvoudiger door wanneer ik bedenk dat, indien alles is opgebouwd uit de Vier elementen, de elementen zelf zich niet aan deze algemene condities kunnen onttrekken.

Met andere woorden, de Koning van de Staven staat voor vuur in vuur, de Koningin van de Staven uit Water in Vuur, de Ridder van de Staven uit Lucht in Vuur en de Page (prinses) bestaat uit Aarde in Vuur

Dat deze complicatie licht werpt op de veronderstelling dat individu en collectiviteit elkaars spiegelbeeld zijn spoort mij aan in het geheel de delen en in de delen het geheel te zien.

Het zijn misschien niet dit soort overwegingen geweest die Egyptenaren of Babyloniërs op het idee van kwadratering en vierkantsvergelijking brachten, het geeft wel aan dat de spanning tussen de vele verschillende vormen reeds duizenden jaren geleden de behoefte deed ontstaan abstracte kennis te ontwikkelen waarin die tegenstellingen verzoend kunnen worden, en zelfs vruchtbaar gemaakt.

Handel en Verkeer met het element Aarde te associëren is willekeurig. Een symbolist die deze ministeries toeschrijft aan het element lucht hoeft niet met inferieure uitkomsten te komen. Consequent zijn is wel belangrijk. Een verandering in mijn opvattingen over het ene element vraagt om revisie van alle andere elementen.

Alle wegen moge naar Rome leiden; uitzicht, ontmoetingen en pleisterplaatsen zijn uniek voor elke weg.

Dat is misschien wat symboliek in moderne- en geëmancipeerde kringen soms zo problematisch maakt. Dat zoveel verschillende benaderingen dezelfde uitkomst kunnen hebben of dat juist een en dezelfde methode eindeloze variatie voortbrengt lijkt zo af te wijken van methoden en herhaalbare uitkomsten in laboratoria dat de kloof onoverbrugbaar lijkt.

In feite zijn de meeste rationalisten vierkant tegen de ‘zweverige' opties van de occulte broederschap. Of de voortbrengselen van deze rationalisten altijd zo rationeel zijn is een vraag die ik graag aan de rationalisten zelf overlaat.

Autoriteit kan geaccepteerd worden wanneer die beperkt blijft tot het gebied waarop die autoriteit betrekking heeft.

De eerste mens die zich superieur maakte ten opzichte van een ander. De eerste die accepteerde dat een ander zijn grenzen bepaalde. De introductie van tirannie, onderwerping, verdeeldheid enz.

Was het verschil oorspronkelijk een kwestie van spiermassa, thans zijn het schimmiger waarden die je plaats in de pikorde bepalen. Was de schepping bij Newton en Descartes nog een ‘mechanische' of ‘rationele' constructie; thans zijn de fysieke', onafhankelijke bestaande, kenmerken van materie vervangen door de onzekerheden en de vage waarden van de beoefenaren van kwantum mechanica, ‘fuzzy logic' en snaartheorieen.

In mijn optiek behoort daarom het gesloten beeld die een uitdrukking is van de vier bekende westerse elementen vergeleken te worden met de klassieke indeling in 5 elementen zoals we die in de Chinese overlevering aantreffen.

Economische wetenschappers of staathuishoudkundigen bevinden zich in een precaire situatie. Met toenemende bevolkingsdruk en eindige hulpbronnen lijken deze autoriteiten op overgewaardeerde lijkbezorgers, en zo gedragen ze zich ook in het toepassen van de idee van vrijheid inplaats van die van broederschap op het economische handelen.

Het ene moment is het economisch liberalisme, en als dat te zichtbaar faalt is het in het volgende moment een grotere rol voor de staat. En zo zwalkt het schip van staat van koers naar koers en voor de meesten onder ons is het volstrekt onduidelijk wat de reisbestemming is.

De wisselvalligheid in de boterzachte wetenschappen die economie en politiek zijn kan in een vergelijking opgenomen worden met de manier waarop ik mijn persoonlijke materiële behoeften tegemoet treed. Als ik me goed voel is er ruimte voor liberalisme, de kwaaltjes die het gevolg zijn van dit liberalisme doen weer behoefte ontstaan aan discipline (de sterke hand).

Is ‘macht' het sleutelwoord voor Vier?

De vier Magische rechte lijnen die het vierkant vormen zien daar solide genoeg voor uit.

Toch kunnen lijnen en de strakke 90 graads hoeken net zo min aanspraak maken op deugden of tekortkomingen als dat een spiegel schoonheid of lelijkheid kan opeisen die ik zie wanneer ik er in kijk.

Macht ligt in de bron.

Het onzichtbare centrale punt van de cirkel, waarvan de positie vastgesteld kan worden door het vierkant. De vereniging van vierkant met cirkel onthult dit centrale punt. Een punt dat niet buiten de schepping ligt, maar middelpunt en oorzaak is van deze schepping.

In een vierkant is de macht van een onderdrukker evenredig aan de zwakte van de onderdrukte. De onmacht van Drie, die onderdrukte vrouwelijke energie hier in Vier, roept het beeld op van meer chaos dan een gemiddelde persoon kan verdragen.

Dit is misschien ook wel de reden waarom ik zo makkelijk het persoonlijke standpunt verwissel voor een collectief standpunt. Op die manier kan ik wat afstandelijker, wat objectiever functioneren in al die hysterische processen die leven, overleven en sterven aan het bewustzijn presenteren. 

Het staat een professionele kijk toe op de zaak; of een ambtelijke-, sektarische-, of zelfs een mannelijke- of een vrouwelijke kijk. We stapelen, we groeperen zoveel mogelijk vierkantjes en trekken daarmee de muren op van slot, tempel of gevangenis. Je bent dan macho, macha, of iets anders dat met macht of controle te maken heeft; macht die in de afzonderlijke persoonlijkheid wordt ontkend, en dus ontleend wordt aan groeps- of collectief denken.

Dat de macht die we aan het collectief geven veelal de macht wordt die het individuele verplettert is een probleem dat ook in de democratie nog niet geheel en al is opgelost,

‘To square' betekent ‘in evenwicht brengen'.

Ik gaf toe dat ik niet tevreden ben met mijn concentratievermogen.

Omdat onvolmaakte menging de dreiging van een instorting of een einde inhoudt denk ik nu ook te begrijpen waar veel van mijn angsten vandaan komen.

Ik heb het vierkant voorgesteld als een constructie waarmee het centrale punt van de cirkel vastgesteld kan worden. Zie ik dat punt als het einde van de tunnel waardoor ik heen moet om een ander bestaan ofwel een andere staat van bewustzijn te bereiken dan zal er op een goed moment ingegrepen moeten worden in mijn persoonlijke wanorde. Hoe is die ‘keizersnede' toch aan zijn naam gekomen?

Zouden vroedvrouwen (de verlossers van opgesloten leven) dan werkelijk over occulte kennis beschikt hebben en dus toch terecht als heks zijn verbrand?

Voorgaande brengt me bij de overgang van het zogenaamde bekende naar het zogenaamde mysterie, of omgekeerd.

Dat zelfs het vierkant, deze rots in onze mathematische branding, geassocieerd kan worden met ‘magische nonsens' is een slag voor mijn hunkering naar rationele verklaringen.

Wat komt er nu nog terecht van mijn voornemen eens heel precies, heel technisch uit de doeken te doen hoe fantasieën verwerkelijkt worden, en daar vervolgens nog mijn voordeel mee doen ook?

Het mysterie in Vier ligt in het punt van oorsprong. Dat zozeer gezochte punt waar ik in lust kan ontsnappen aan de zwaartekracht van mijn huidige staat van bewustzijn.

Het mysterie zit hem, mijn inziens, in hetgeen dat punt hier in Vier tot projectie heeft gebracht. Ik heb met Vier gereedschap in handen gekregen waarmee de inhouden van alle andere getallen onderzocht kan worden. Er kan niet alleen heel exact gemeten worden, er kan nu ook gebouwd worden.

Meten is weten, was de titel van een bekend schoolboek. Dat klinkt simpel zat, maar iedereen die wel eens een gereedschapskist heeft opengetrokken weet dat meten niet het makkelijkste deel is van de klus.

‘Prognose, research, planning, design, targeting, marketing'; en nog zo wat in vele talen ingeburgerde begrippen laten zien dat we in onze wereld naar elkaar toegroeien in de manieren waarop ‘personality' denkt ‘to build'. Er is een wereldtaal aan het ontstaan. Dat zal tijd worden ook. Mondiale problemen kunnen niet regionaal opgelost worden.

‘Being square' betekent conventioneel of ouderwets zijn. We incarneren niet alleen in een lichaam, maar vooral ook in een traditie.

Succes op de weg van idee naar werkelijkheid volgt uit de toepassing van waarden en feiten waarmee in het verleden relatief stabiele structuren werden geconstrueerd. De ondergang van zo een structuur is in retrospectief misschien wel het meest informatieve onderdeel van de te bestuderen toepassingen.

Omdat elke werkelijkheid die ik me voor kan stellen zo een relatief stabiele structuur is, moet elke werkelijkheid het geheim bevatten van de succesvolle componenten waaruit het is opgebouwd.

De studie van archetypen is een materialistischer onderneming dan menig esotericist bereid is toe te geven.

De duiding van kaarten of horoscoop lijkt misschien een geringe creatie. De praktijk wijst uit dat zo een duiding een griezelig soort accuratesse kan bevatten. Er ontstaat ontzag voor de manifestatie van autoriteit waarvan de duider zich in de regel niet bewust is.

Ik geloof niet dat het noodzakelijk kaarten of horoscopen zijn die ingang bieden tot dit soort spontane autoriteit.

De beschrijving, het meetproces, een onbevooroordeelde poging een stukje van de werkelijkheid te representeren, de projectie herleiden tot de bron; dat zijn schijnbaar onschuldige ingrediënten die bewustzijnsverruiming bewerkstelligen.

En de weg van research naar marketing, van design naar productie zijn niet anders dan de methoden, aangewend voor bouw en inrichting van wereld en persoonlijkheid. Schijnbaar verschillende hulpmiddelen voor het aanleren van de concentratie die de deur naar de innerlijke universiteit opent.

Is de evolutietheorie een poging een natuurlijke verklaring te vinden voor de gang van eencellige naar mens, dan is Tarot misschien wel een generator van ideeën of theorieën over volgende stappen in een evolutie die steeds meer menselijke scheppingen en mutaties laat zien.

De betekenis van vergelijkingen tussen natuur en cultuur kan nauwelijks overschat worden. In die vergelijking zien we nu ook de verschillen tussen werkelijkheid en virtualiteit geringer worden. De steeds snellere processors die het virtuele beeld opbouwen worden in de nabije toekomst gemaakt volgens inzichten die zijn voortgekomen uit het kwantum mechanisch onderzoek, waarvan bekend is dat het speculaties opwerpt over het bestaan van ‘parallelle' universa.

Mythe en symbool worden de bouwstenen voor de ontwerpen van nog ongekende vormen van beheersing, communicatie en intelligentie. Chaostheorie en hardware hebben elkaar gevonden en de Geest woont, nog maar net theoretisch gesproken, al in de machine, waarmee we -lijkt wel - in een steeds geïntegreerder relatie komen te staan.

Mijn bewustzijn wordt beperkt door verkeerde opvattingen en vooroordelen. Grote gebieden zijn niet ingevuld door ervaring maar door woorden of collectieve suggesties. Cultuur heeft in dit stadium de mededelingen van natuur nodig om de verschillen tussen recht en krom of juist en onjuist uit de wereld te helpen.

De interactiviteit tussen natuur en cultuur, tussen materialisme en idealisme, tussen theorie en praktijk is zo groot dat het verbazingwekkend is dat, geleid door een Keizer, we toch nog steeds geen geneeskunde hebben die op psychosomatische leest is geschoeid. Zoals criminologie nog lang geen criminosofie en pedagogie geen pedasofie is.

Er valt nog heel wat aan ons vierkant te sleutelen.

Na Vier vooral geassocieerd te hebben met de perceptie van materie, met objectiviteit of met andere vormen van vernauwing of concentratie, kan ik mijn eigen lichaam bezien als de meest nabije expressie van Vier in de stoffelijke wereld.

Voor het moment accepteer ik de notie dat dit lichaam de drager is van de kroon - ofwel het gedachte eindpunt van de biologische evolutie, het menselijk brein.

Overbodig op te merken dat dit brein vooral ook de processor is die de informatie van zintuigen verwerkt.

Via de zintuigen staan we in contact met de expressies van alle overige realiteiten. De meters bewegen zich hier niet louter tussen droog en nat, koud en warm - of tussen pijn en lust.

Er bestaan ongedocumenteerde zintuigen die, wanneer er maar voldoende adrenaline wordt opgepompt, tot intelligente waarneming in staat zijn en in momenten van crisis levens redden. De totstandkoming van een perfect vierkant veronderstelt het ontwaken van deze slapende zintuigen.

De prinses is een symbool van de hogere mentale kwaliteiten.

Een Keizer die echt denkt dat hij de Keizer is zou wat aan mentale yoga kunnen doen. Het eigen lichaam is de meest nabije uitdrukking van Geest die zich via materie zoekt te openbaren aan de nog beperkte (mentale) staat van bewustzijn. Grotere concentraties op dit lichaam maken het mogelijk de keuzen die ik moet leren maken stevig te baseren op de subtiele- en minder subtiele mededelingen die via mijn zintuigen en zenuwstelsel mijn brein bereiken.

De betekenis van het werkwoord ‘vieren' suggereert niet alleen dat voldoende ontspanning (los laten) de kwaliteit van de op het eigen lichaam gerichte concentratie verbetert, maar ook dat de resultaten van deze ontspanningen model staan voor wat wij ons voorstellen van een aanmerkelijk feest.

En zo wordt zelfs opsluiting in een gevangeniscel een opening naar vrijheden die ik (als het niet anders kan) me best wil laten welgevallen.

De afwezigheid van de vrouw in het vrouwelijke getal Vier kan op zoveel verschillende manieren geduid worden dat ik verzuimd heb mijn keuzen te maken en volop ruimte te geven in dit hoofdstuk aan wat zo essentieel is in het begrijpen van Vier.

Toch wil ik geen afscheid nemen van Vier zonder een poging.

De vrouwenemancipatie in het Westen is er in geslaagd een kleine deuk te maken in de dominantie van de man. Echter, dat ze daarbij vrouwelijke eigenschappen in zichzelf relativeerde en in gedrag ging wedijveren met de man deed dominantie niet verdwijnen.

In het meest archaïsche beeld zien we de vrouw als representatie van de godin haar vagina diep in de vruchtbare modder drukken. Zo neemt ze de energie van de Aarde in zich op voor de genezing van het heden en de vorming van toekomst.

Deze opstijgende energie wil zich verbinden met de neerdalende mannelijke energie die zijn voeding ontvangt van de Hemel. Door mannelijke abstractie over te nemen wordt de afstand ten opzicht van de Aarde in de vrouw vergroot en helpt ze de blinde Magiër door te gaan met het scheppen van ondergang.

Dominantie is beter verdeeld nu over de twee seksen maar blijft wat ze is: een energie die slecht is voor alles wat zwak en afhankelijk is.

Het niet meer bijeenkomen van de opstijgende- en neerdalende energie is een droevige uitkomst in een wereld die alles in zich heeft om ons te dragen naar steeds hogere vormen van orgasme.

 

Joachim Bunders

 

Vervolg: De Hiërophant