HOOFDSTUK DRIE

De Keizerin

In hoofdstuk 2 heb ik de Hogepriesteres opgevoerd als Lilith, een spiegel met demonische figuren en extatisch-profetische talenten; een meer waarin we geboorte, leven en dood gespiegeld zien als de richting en het verlangen van een mens die zich moet schikken in een staat waar Eenheid, nog wel herinnerd wordt, maar geen deel meer van uit maakt. In de Keizerin komt de thans meer geaccepteerde versie van het vrouwelijke principe ten tonele. Ze ziet er op de kaart in onbeweeglijkheid uit als een aardemoeder. Haar naam is Eva. In haar heeft Adam het vermogen ‘om lief te hebben als een kind' ondergebracht.

 Vervolg van 'Vallen in getallen' De Hogepriesteres

In tegenstelling tot Lilith is het baren van Honderd kinderen per dag Eva wat teveel.

In Drie, als in een gemiddeld levensverhaal, wordt heel veel als te veel ervaren. Eva had Twee zonen, en Een van die Twee was toen al van mening dat er in Twee Een teveel was.

Drie staat niet, zoals Twee, in directe verbinding met Een. Een is nu slechts een kwantiteit, de magische betekenis van Een is ter wille van een wat ‘reëlere' kijk op de wereld naar de onderwereld verwezen, en dus vergeten. Een is teveel voor Drie. De vertraging van de Hogepriesteres wordt hier in de overgang van energie naar vorm nog verder doorgevoerd.

Vanuit de dualiteit gezien mag ik vermoeden dat de emotionele natuur van de Keizerin onder controle is gebracht van het denken (de mentale ruimte). Het contact tussen emotionaliteit en mentaliteit, tussen vrouwelijk en mannelijk, houdt ook de belofte in dat de inwonende geest in staat moet worden geacht bewustzijn te genereren van het wonderbaarlijke vermogen van het leven om hogere vormen van leven voort te brengen.

3 is een dubbelbeeld. De wateren van Twee worden in Drie gecontroleerd door wind en zuurstof. Het beeld dat in water gespiegeld wordt is immers het beeld van de Hemel.

Eigenlijk verwachtte ik na een vrouwelijke Twee een mannelijke Drie. Maar traditie wil anders en noemt Drie de Keizerin.

Op de (zelf)bevrediging van enkele lusten na - laat de Magiër zijn Dame in de meeste andere gebieden des levens graag voorgaan.

In het ridderlijke, ‘vrouwen en kinderen gaan voor', steekt - zo lijkt me - wel enig cynisme.

Voor theologen die zich afvragen hoe God er uitziet en waarom ‘Hij, Zij of Het' zich afgeeft met zoiets slordigs als een schepping ontstaat door de getallen heen een beeld van iets dat zichzelf maar gedeeltelijk kent. Almacht betekent niet veel als je de tegenstelling nooit aan den lijve hebt leren kennen. Wat zegt warmte me als ik het nooit koud heb gehad?

Heb ik mezelf in de Magiër kunnen afvragen, ‘wat is vuur?', en in de Hogepriesteres, ‘wat is water?'; in de Keizerin moet ik me een beeld zien te vormen van de symbolische betekenis van Lucht.

Lucht is, net als het mannelijke dat ik hier in Twee verwachtte aan te treffen, een nogal onzichtbaar medium. In de beweging van wolken (water), in het buigen van bomen (aarde) en in het loeien van mijn (vuur)tje kan ik richting, en kracht van de wind raden.

Lucht is dat uitspansel in mijn hoofd waarin de beelden drijven van mijn realiteit, droom en gedachte. Elk beeld-, elke pijn-, elke lust is een wolkje in een uitspansel dat, gespiegeld, nauwelijks is te onderscheiden van een oceaan, symbool van het onbewuste, en spiegel van de hemel.

Lucht is de mentale ruimte waar de invoer van de zintuigen, aanrakingen of emoties worden geregistreerd, worden gemengd met opstijgende beelden uit het onbewuste en vervolgens geordend en van persoonlijk commentaar voorzien. Hersencellen zelf zijn gevoelloos. Het lezen en interpreteren van de ontvangen signalen is een activiteit die, voorzover die activiteiten bewust gemaakt worden, denken genoemd wordt. De pijn in mijn hartstreek is net zo verborgen als het mannelijke in Drie, tenzij mijn gevoelloze hersenen hun ‘job' doen en mij voorlichten over de ware staat van mijn onderhuidse- en andere verborgen sensaties. De bedrieglijkheid in overeenkomst tussen sommige hersenprocessen en hetgeen ik ervaar als pijnlijke- of vreugdevolle sensaties ergens in mijn lichaam maakt het soms moeilijk uit te maken waar de kwaal of het genot aangepakt kan worden.

Wel kunnen hersencellen geprogrammeerd worden zodat het ongewenste tot op zekere hoogte niet opgemerkt hoeft te worden. Daar hebben we heel lucratieve pilletjes voor.

Lucht is het ontbrekende principe in de 5 Oosterse elementen, waarvoor in de plaats hout en metaal worden opgevoerd. In deze benadering ziet het er naar uit dat Lucht beschouwd wordt als een dubbelbeeld, zoals het zwaard in de Kleine Arcana twee snijkanten heeft. Aan de ene kant van het zwaard associeert hout met de Boom des Levens, of met de Boom van Goed en Kwaad. Aan de andere kant zien we ijzer als het medium waar het zuivere wordt gescheiden van het onzuivere, waarna het zuivere als goud of edelstenen wordt teruggegeven aan de aarde waar het in onzuivere vorm uit voort is gekomen. Aarde representeert hier het punt van oorsprong van waaruit de 4 elementen zijn weggeprojecteerd. Dit volgt uit de idee dat alle levensgeesten bekleed zijn met aarde waardoor we ze met onze uiterlijke zintuigen kunnen waarnemen. Stof ben ik en tot stof zal ik weerkeren. De verfijning van karakter, van morele verantwoordelijkheid, zijn onze offergaven aan de goden.

Wat is het dat ridder (de ridder is de derde hofkaart in de Kleine Arcana), moeder en kind met elkaar gemeen hebben?.

Ridderschap, kinderlijkheid en moederlijkheid zijn inhouden waar een bepaald soort bewustzijn weinig geduld mee heeft en overboord heeft gegooid.

Gezworen trouw, zorg en liefde zijn ondergeschikte prioriteiten in een politiek-economische race naar succes, macht of comfort.

Misschien is Drie wel de lippendienst die we bewijzen aan hogere (ridderlijke) kwaliteiten. Dat gaat zo: we houden van de natuur, symbool van het goddelijke in manifestatie, en sluiten vervolgens de ogen voor de manier waarop we met onze toepassingen van natuur omgaan. Economische groei bootst de natuur na, samenleving is afgekeken van de ecologie, communisme van de mierenhoop enz. Dit blinde herscheppen levert fouten op met grote gevolgen.

Voor ik me helemaal laat gaan in Drie toch nog iets over het terugtreden van het mannelijke ingrediënt in dit archetype.

De behoefte van de Magiër (het androgyne potentieel) een einde te maken aan zijn eenzaamheid of onbewustheid, en wat variatie in zijn perfecte volmaaktheid en eeuwigheid te introduceren - heeft geleid tot een zo genereuze uitstorting van eigenschappen in de creatie van het ‘vrouwelijke' dat er niet genoeg over leek te blijven voor die andere helft, het ‘mannelijke'. Niet genoeg voor identificatie.

Vanuit dit tekort schijnen mannen zichzelf meer te moeten bewijzen dan vrouwen.

En vind maar eens een gedegen theorie over Een, over individualiteit, over die ene God die alsmaar bezig is zich op te breken in ontelbare nieuwe reeksen.

Wat is de man?

Een vraag die in hoofdstuk Vier, de Keizer, pas echt aan de orde lijkt te komen. Ware het niet..., dat Vier een negatief, een vrouwelijk getal is.

Waar dan is de Man?

En waar en hoe delen we hem in?

Drie is een doorgezaagde acht, waarvan ik één helft te zien krijg.

Het meer is in beroering. Ik zie golven in Drie, heuvels, en borsten, billen en lippen. Een Rubens' wereld.

Ten opzichte van dat abstracte streepje dat de Magiër op mijn netvlies heeft achtergelaten en de serene kalmte van Zwaan of Hogepriesteres, is het alsof het volle leven nu echt op mij af komt.

Een overweldigende ervaring voor een bedeesd en abstract ingestelde student.

Ik althans voel me wel geïmponeerd door de vruchtbaarheid van Drie. De consequenties van dit getal zijn bijna te groot. De tegenstellingen die zich erin verbergen compliceren mijn bestaan.

Noem het maar rustig chaos.

En toch...

Een voor these, het positieve.

Twee voor antithese, het negatieve.

Drie voor synthese. ‘Synthese: wat door samenvoeging is gevormd', (van Dale).

Wie associeert synthese nu met chaos? Hoewel kinderen zijn het resultaat van samenvoeging, en als je die de ruimte geeft zijn we niet ver van de chaos verwijderd.

Een gelijkzijdige driehoek ziet er uit als een toonbeeld van perfectie. Maar foutloosheid associeert met dood - niet met leven. Dubbelzinnigheid, net als paradox, staat orde toe in chaos, en chaos in orde; en ‘3', twee aan elkaar geplakte halve cirkels, laat aan deze dubbelheid geen twijfel bestaan.

Mannelijkheid en vrouwelijkheid in vereniging brengen iets onzijdigs voort (het kinderlijke) dat alle kenmerken van de combinatie bevat, plus nog een kenmerk van zichzelf.

Dit kenmerk zit hem in het feit dat synthese nu zelf these is die antithese behoeft om wederom bij synthese aan te komen.

Als het doel is bereikt (synthese) wordt op hetzelfde moment een nieuw doel gedefinieerd, een weg zonder einde. Als het mannelijke het actieve, het zoekende deel representeert - dan staan ridders (lees hier: sprookjes of dromen), moeders, kinderen voor de doelen die verlaten worden zodra ze bereikt zijn. Een ideaal mag nog zo mooi lijken, een zwervend bewustzijn, belust op uitbreiding en groei, zoekt beweging en conflict. Het zwerven als meerwaarde op te voeren is zo gek nog niet als we aan het gedrag van wind denken, of aan de dolende aard van Ridders.

Als we praten over innerlijke onrust dan is het niet moeilijk vast te stellen dat de jachtcultuur van weleer nog steeds moeite heeft met de opsluiting in kantoren, vergaderruimtes en de stoel voor de TV. De automobiel mag dan nog de schijn hebben van beweeglijkheid, maar ook daar, en dat is niet afhankelijk van het voorkomen van files, zit het mannelijke net zo roerloos als de Keizerin op kaart nummer 3.

Eva geeft geboorte aan liefde en haat. In wezen zijn deze twee tot synthese gebracht, maar het bewustzijn in Drie weet dat nog niet.

Ik ben gekomen als een synthese, een kind van yin en yang. Moet ik het dan als een meerwaarde opvatten dat ik me slechts met mijn mannelijke verschijningsvorm heb geïdentificeerd? Is de meerwaarde van synthese nu juist dat revolutionaire bagatelletje waarin ik op zoek ga naar dat wat al lang in de synthese die ik ben is verwerkt? Ik zoek iets en erken daarmee mijn onvolledigheid. Ik zoek een partner. Ik zoek een bezigheid. Ik zoek gezelschap, erkenning, kennis, bewustzijn, liefde... Echo's of openbaring?

Als mijn fantasie de halve cirkels van Drie kan sluiten. Als ik in staat ben het beeld volledig te maken. Als ik een oog kan openen voor het onzichtbare dan, maar zeker niet eerder dan in Vier, zal ik misschien in staat zijn de vinger op ‘het positieve mannelijke' te leggen.

Want hoewel ik mij heb voorgenomen het mannelijke en vrouwelijke niet automatisch te associëren met mannen en vrouwen; toch geloof ik behoefte te hebben aan een revisie van mijn mannenbeeld. En daarmee onvermijdelijk van het vrouwbeeld.

Dat beeldenstrijd een zo verstrekkende rol speelt in dit onderzoek van mijn reacties op Tarotkaarten bevestigt mijn vermoeden dat de werkelijkheid voornamelijk tussen mijn oren is te vinden, of daaromtrent. Drie tenslotte is lucht, de mentale dimensie.

Het dubbele in ‘3' associeert ook wel met echo. Appels die niet ver van de boom vallen of de echolalie door de generaties heen zijn behulpzame omstandigheden die een zekere mate van continuïteit en herkenbaarheid creëren. Het bestaan van volkswijsheid die in duizenden jaren haar gezicht heeft gekregen is ondenkbaar zonder deze echo.

Echo is het godinnetje die we kennen in relatie tot Narcissus. En echo speelt juist ook in de huidige tijd een rol van betekenis in onder meer netwerk en datacommunicatie, in luchtverkeerscontrole, weervoorspelling, in medisch- en ruimteonderzoek.

De relatie met Narcissus geeft een speciale betekenis aan Echo die de lezer herkent in de omstandigheid dat voor denkers vaak heel bescheiden mensen zijn, terwijl na denkers zich nogal eens aan ijdeltuiterij schuldig maken.

Echo is echter ook ‘de stem' van de schepping in wier aanwezigheid mijn narcisme ten onder gaat. Tegen de achtergrond van deze mythische voorstelling komt de vraag of de nieuwe netwerken en communicatietechnieken, die grotelijks gebruik maken van echo of ‘mirroring', een bijdrage gaan leveren in het overwinnen van mijn minst productieve eigenschappen. Misschien niet; spiegelbeelden werden vaak voor aankondigingen van de Dood versleten, zoals de Narcis ook een symbool is van een vroege dood, slaap en wedergeboorte.

Geluidsgolven, indien reizende in een ruimte met een gelijke dichtheid, planten zich voort in een rechte lijn. Geluidsgolven evenwel, net als die van licht, kunnen breken hetgeen ze van hun oorspronkelijke pad doet afwijken.

Voor de symbolist zijn deze observaties van de gedragingen van de natuur snoepjes. Studie van golven in het landschap, in het water ‘en in de lucht' is een uitstekende vervanging voor het lezen van essays over Drie.

Radar lokaliseert voorwerpen die zich buiten mijn kijkrichting ophouden, zegt Encarta. Kan het mooier?

Liefde voor het ‘Kleine Ik' wil liefde voor het ‘Grote Ik' worden; een aanleg die in moeders, kinderen en Ridders misschien niet wordt uitgesproken maar wel herkenbaar is. De krappe behuizing van de baarmoeder wordt ingeruild voor die van de grote wijde wereld. De stem van de Oorsprong laat zich niet opsluiten in de eindeloze echo's van de priesters van de vooruitgang maar wil gehoord worden in het ritselen van gras en blad, in het klateren van stroom en vogel of in het geruis van wind of schelp.

Drie is ‘het nieuwe leven' waarvan ik door de spleet in de muur van de Hogepriesteres de eerste blik opving.

Maar wat voor een leven?

Gelaagd, dubbel, half, zinnelijk, en in grote opwinding.

De moeilijkheid een omgeving te vinden voor het oefenen van stilte in momenten van chaos lijkt in Drie wel opgelost.

3 omgedraaid is een  , de vijfde letter in het alfabet. 3 + 5 = 8. Voor nadere informatie over de ontbrekende helft brengt mijn associatieve toepassing van reken- en taalkunde het getal Vijf onder de aandacht.

De functie van Vijf, zoals we later in de Hiërophant zullen zien, beperkt zich niet tot verwijzen naar een geestelijke dimensie. Vijf is de trechter waardoor geestelijke-, onbewuste- of onzichtbare inhouden het bewustzijn bereiken.

In de opvoeding moet die keuze gemaakt worden.

Zes is 3+3, is gekopieerd gedrag, is traditie.

Acht is 3+5, is ruimte maken voor nieuwe inzichten.